Literatür Taraması Nedir?
Literatür taraması yayınların sistematik olarak gözden geçirilmesi ve analiz edilmesi sürecidir. Araştırma sürecinde önemli bir adımdır ve araştırmacıya mevcut ilgili bilgi birikiminin anlaşılmasını sağlar, boşlukları belirler ve literatür araştırması için temel oluşturur. Taramanın amacı, konuyla ilgili önceki araştırmaları tespit etmek, değerlendirmek ve bir özet çıkarmaktır.
Literatür Taramasının Önemi Nedir?
Literatür taramasının önemi birkaç nedenden kaynaklanmaktadır. İlk olarak, bir konu hakkındaki mevcut bilgilerin bir derlemesidir. Bu, araştırmacıların daha önce neler yapıldığını anlamalarını ve nerede boşluklar olduğunu tespit etmelerini sağlar. Bu da yeni bir araştırma projesi için temel oluşturma ve yenilikçi araştırmalar yürütme fırsatı sağlar.
Ayrıca literatür taraması, araştırma sorularının geliştirilmesinde de önemli bir adımdır. Mevcut literatür araştırmacılara halihazırda cevaplanmış soruları, belirsizlik alanlarını ve yeni sorular olarak keşfedilebilecek konuları gösterir. Bu, araştırmacıların odaklanmış ve etkili bir şekilde çalışmasını sağlar.
Literatür taraması, yöntemlerin geliştirilmesi için de önemlidir. Araştırmacılar benzer çalışmaların nasıl yürütüldüğünü anladıklarında, kendi çalışmaları için uygun yöntemleri belirleyebilirler. Bu da araştırmanın doğruluğunu ve geçerliliğini artırır. Ayrıca araştırmacıların zamanlarını ve kaynaklarını verimli bir şekilde kullanmalarına yardımcı olur. Mevcut literatürü değerlendirerek, önceki çalışmaları tekrarlamak yerine daha umut verici araştırmalara odaklanabilirler. Bu da araştırmanın ilerlemesine katkıda bulunur.
Literatür Taramasının Aşamaları Nelerdir?
Literatür taraması, sistemli bir şekilde bilimsel ve akademik kaynakları araştırarak bir konu hakkında mevcut bilgiyi derlemeyi içerir. Taramanın aşamaları genel olarak aşağıdaki gibi olabilir:
Araştırma Konusunun Belirlenmesi
Literatür taramasına başlamadan önce, araştırma konusunun netleştirilmesi önemlidir. Araştırma konusu, ilgilendiğiniz konuyu daraltmak ve odaklanmak için belirlenmelidir.
Kaynakların Seçimi
Literatür taraması için kullanılacak kaynakları belirlemek önemlidir. Bu kaynaklar, akademik dergiler, kitaplar, tezler, konferans bildirileri gibi çeşitli kaynaklardan oluşabilir. Konunun kapsamına ve araştırma amacına uygun kaynaklar seçilmelidir.
Veritabanlarının ve Kaynakların Aranması
Seçilen kaynaklar için uygun veritabanları ve kütüphaneler kullanılarak arama yapılmalıdır. Bu aşamada, anahtar kelimeler ve terimler kullanılarak arama yapmak, daha doğru ve kapsamlı sonuçlar elde etmeye yardımcı olabilir.
Kaynakların Değerlendirilmesi
Bulunan kaynaklar dikkatlice değerlendirilmelidir. Kaynakların güvenilirliği, yazarın uzmanlığı, yöntemlerin geçerliliği ve verilerin tutarlılığı gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Bu değerlendirme süreci, doğru ve kaliteli kaynakları seçmeyi sağlar.
Verilerin Derlenmesi ve Analizi
Seçilen kaynaklardan elde edilen veriler derlenmeli ve analiz edilmelidir. Bu aşamada, ortak temalar, eğilimler, sonuçlar ve bulgular belirlenmelidir. Verileri düzenlemek için bir literatür taraması tablosu veya benzeri bir araç kullanılabilir.
Sonuçların Raporlanması
Literatür taramasının sonucunda elde edilen bulgular ve analizler raporlanmalıdır. Rapor, yapılan konuyu açıklamalı, kullanılan kaynakları listelemeli ve elde edilen sonuçları ve bulguları sunmalıdır.
Literatür taraması Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Literatür taraması yaparken göz önünde bulundurulması gereken bazı önemli hususlar şunlardır:
Kaynakların güvenilirliği
Taramada kullanılan kaynakların güvenilirliği çok önemlidir. Akademik dergiler, tanınmış yayıncılar ve güvenilir veri tabanları gibi kaynaklar tercih edilmelidir. Kaynakların yazarlarının deneyimi ve itibarı da dikkate alınmalıdır.
Birden fazla kaynak kullanın
Tek bir kaynağa güvenmek yerine mümkün olduğunca çok kaynak kullanmak önemlidir. Bu, bir konudaki farklı perspektifleri ve bakış açılarını gözlemlemenizi sağlar. Birden fazla kaynaktan elde edilen verileri karşılaştırarak daha kapsamlı bir literatür taraması oluşturabilirsiniz.
Kaynaklara tarih atın
Literatür taraması yaparken, kullanılan kaynakların tarihine dikkat etmek önemlidir. Güncel ve yakın tarihli araştırmaları içeren kaynaklar tercih edilmelidir. Ancak bazı durumlarda, konunun tarihsel perspektifini anlamak için daha eski kaynaklara başvurmanız gerekebilir.
Anahtar kelime ve terimlerin doğru kullanımı
Araştırma konusuyla ilgili doğru anahtar kelime ve terimleri kullanmak doğru kaynakları bulmanıza yardımcı olacaktır. Anahtar kelimeleri belirlerken eşanlamlıları ve konunun farklı varyasyonlarını göz önünde bulundurmak da önemlidir.
Kaynakların kapsamı
Literatür taramasında kullanılan kaynakların kapsamını göz önünde bulundurmanız gerekir. Farklı araştırma yöntemlerinden, farklı bölgelerden veya farklı disiplinlerden kaynaklar kullanmak konuya daha geniş bir bakış açısı sağlayabilir.
Kaynakların not edilmesi ve düzenlenmesi
Literatür taraması yapılırken, kullanılan kaynaklardan elde edilen bilgilerin düzenli bir şekilde kaydedilmesi önemlidir. Hangi bilgilerin hangi kaynaklardan geldiği ve alıntı yapılan pasajların sayfa numaraları gibi ayrıntıların not edilmesi, daha sonra kaynakların aranmasını kolaylaştırır.
Öznellikten kaçınma
Literatür taraması yaparken önyargı ve öznellikten kaçınmak önemlidir. Kaynakların tarafsız değerlendirilmesi ve objektif analiz, çalışmanın güvenilirliğini artıracaktır.
Kaynakların eleştirel bir yaklaşımla analiz edilmesi
Kullanılan kaynakların eleştirel bir yaklaşımla değerlendirilmesi önemlidir. Kaynakların metodolojisi, veri toplama süreci ve örneklem seçimi gibi unsurların analiz edilmesi, kaynakların güvenilirliğinin ve geçerliliğinin sorgulanmasına yardımcı olur.
Literatürü incelerken bu hususları dikkate alırsanız, güvenilir ve kapsamlı bir çalışma yürütebilir, araştırmanızın temelini güçlendirebilirsiniz.
Literatür Taraması Yapılırken Kullanılabilecek Kaynaklar Nelerdir?
Tarama yaparken kullanılabilecek çeşitli kaynaklar vardır. İşte literatür taraması için kullanılabilecek bazı kaynaklar:
Akademik dergiler
Akademik dergiler, genellikle hakemli yayınlar oldukları için güvenilir ve nitelikli bilgi kaynaklarıdır. Belirli bir konudaki en son araştırma bulgularını içerirler. Disiplinler arası dergileri okursanız, farklı bakış açılarını da değerlendirebilirsiniz.
Konferans bildirileri
Bilimsel konferanslarda sunulan bildiriler yeni araştırma bulguları ve keşifler içerebilir. Bazı konferans bildirileri daha sonra dergilerde yayınlanır, ancak literatür araştırması yaparken konferanslarda sunulan bildirilere başvurmak önemlidir.
Kitaplar
Konuyla ilgili kitaplar arka plan bilgisi, teorik çerçeveler ve ayrıntılı genel bakışlar içerebilir. Kitaplar daha derin bir anlayış kazanmak için faydalı olabilir. Hem bireysel yazarların kitapları hem de koleksiyonlar dikkate alınmalıdır.
Tezler ve akademik araştırmalar
Üniversitelerdeki tezler ve araştırma makaleleri, öğrenciler ve araştırmacılar tarafından yapılan orijinal çalışmaları içerir. Bu araştırma makaleleri literatürdeki boşlukları doldurabilir ve yeni perspektifler açabilir.
Veri tabanları
Disiplinler arası veya konuya özel veri tabanları literatür taraması yaparken değerli bir kaynak olabilir. Örneğin, PubMed tıbbi araştırmalar için, IEEE Xplore mühendislik ve teknoloji için, PsycINFO psikoloji için popüler bir veri tabanıdır. Bu veri tabanlarında arama yaparak ilgili makalelere erişebilirsiniz.
İnternet kaynakları
İnternet çok büyük bir bilgi kaynağıdır. Ancak, literatür taraması yaparken internet kaynaklarının güvenilirliğini göz önünde bulundurmak önemlidir. Üniversitelerin ve araştırma kurumlarının, devlet kurumlarının ve uluslararası kuruluşların web siteleri gibi güvenilir kaynakları tercih etmek önemlidir.
Literatür taraması yaparken, daha önce yapılan araştırmalarda kullanılan kaynaklara da başvurmak önemlidir. Bu, ilgili çalışmalardan ilham almanıza ve daha fazla kaynak bulmanıza yardımcı olabilir.
Tarama yaparken yararlanabileceğiniz siteler;
Profesyonel Destek almak isterseniz iletişime geçebilirsiniz.
